جهانسوزفولادی آهنگسازتئاتراجرای موسیقی زنده درتئاترجایی ندارد

جای تأسف است که ما هنوز در تئاتر، آرشیو موسیقی نداریم و این در حالی است که مرکز هنرهای نمایشی ضمن هماهنگی با کارگردانان تئاتر، می‌تواند این کار را انجام دهد.
جهانسوز فولادی، آهنگساز پیشکسوت کشورمان که سال‌ها در عرصه آهنگسازی تئاتر، تلویزیون و سینما فعالیت داشته، درباره اهمیت ساخت موسیقی برای تئاتر به سایت ایران تئاتر گفت:«طی سال‌های 64 و 65 با مرکز هنرهای نمایشی راجع به برخوردار نبودن از آرشیو موسیقی تئاتر که از معضلات موسیقی نیز محسوب می‌شود، صحبت‌هایی کردم و پیشنهاد دادم که شرایطی فراهم شود تا ضمن هماهنگی با کارگردانان، موسیقی نمایش‌ها نیز ضبط و نگهداری شوند تا چنان چه بعدها شرایط اجرای‌ همان نمایش فراهم شد، این امکان وجود داشته باشد که بتوانیم با نحوه آهنگسازی که در سال‌های قبل برای آن نمایش صورت گرفته، آشنا شویم.»
وی با اشاره به این که خوشبختانه طی سال‌های گذشته، غنی‌ترین آرشیو موسیقی را تهیه کرده، افزود:«من این آرشیو را متعلق به کشورم، مردم، دانشجویان و جوانان می‌دانم. بنابراین قصد دارم پس از پایان زندگی‌ام، آن را در اختیار دولت قرار دهم؛ چون همچنان در آرزوی این هستم که روزی‌ صاحب یک فرهنگستان صدا شویم.»
این آهنگساز در خصوص استفاده و تمرکز برخی از آهنگسازان تئاتر از سینتی سایزر به جای سازهای اورجینال اظهار کرد:«این واقعیتی است که تئاتر کشور ما به لحاظ اقتصادی غنی نیست و افرادی که در این حیطه فعالیت می‌کنند، باید عاشق تئاتر باشند؛ چرا که تئاتر به لحاظ مالی جوابگوی نیاز هنرمندان آن نیست. به همین دلیل هم اکثر آهنگسازان تئاتر از سینتی سایزر استفاده می‌کنند، چون این ساز این امکان را فراهم می‌کند که بتوان نوای سازهای گوناگون را با آن تولید کرد. البته اکثر اوقات به درستی از این ساز هم استفاده نمی‌شود.»
وی که خود نیز از سینتی‌ سایزر در اجرای موسیقی استفاده می‌کند، در این باره گفت:«من نیز از سینتی سایزر استفاده می‌کنم، ولی به ندرت صدای آن تشخیص داده می‌شود. چون روی(Pad) پَد مورد استفاده‌ام، برای آن حرکات سازی زیادی طراحی می‌کنم و سازهایی که به آن اضافه می‌کنم همگی آکوستیک هستند، بدین معنی که چنان چه برای نمایش از فون سینتی سایزر روی"رماژور" استفاده کرده‌ام در استودیو از سازهایی آکوستیک استفاده نموده‌ام. چنان چه به سازهایی مثل تنبک، ضرب، تار، سه تار و... هم نیاز داشته‌ام، این سازها توسط ساز اورجینال و نوازنده نواخته شده؛ چرا که نواختن ساز آکوستیک با توجه به جنس نمایش برای تماشاگران جذاب است.»
فولادی که مخالف استفاده از موسیقی زنده در تئاتر است، اظهار کرد:«بسیاری از دوستان آهنگساز، موسیقی ساخته شده را همزمان با اجرای نمایش، به صورت زنده اجرا می‌کنند که البته من با این نوع عملکرد مخالف هستم، اجرای موسیقی زنده در کنار تئاتر، جایی ندارد و اگر موسیقی در نظر گرفته شده برای تئاتر ضبط شود، مناسب‌تر اجرا می‌شود، چون اجرای موسیقی زنده بستگی به حالات روحی نوازندگان دارد، این امر بر حالات بازیگران نیز تأثیرگذار خواهد بود، در حالی که در صورت ضبط موسیقی، هنرپیشه ملودی را حفظ کرده و مطابق آن عمل می‌کند.»
این آهنگساز پیشکسوت در خصوص آشنایی آهنگسازان با مقوله تئاتر گفت:«به اعتقاد من آهنگساز تئاتر باید آگاهی زیادی نسبت به تئاتر داشته باشد؛ تا جایی که وقتی نمایشنامه‌ای را مطالعه می‌کند به فکر و اندیشه نویسنده پی ببرد به گونه‌ای برای آن آهنگسازی کند که در جهت رساناتر شدن اثر نمایشی باشد. معمولاً کارگردانان هم علاقه‌مندند که موزیسین در اختیار کار باشد و آهنگسازی همگام با پیش رفتن اثر نمایشی صورت گیرد تا کارگردان مجبور نشود خودش را با موسیقی تطبیق دهد. تئاتر مثل سینما یا تلویزیون نیست. در تئاتر، موسیقی باید در خدمت اثر باشد و آهنگساز تئاتر باید به گونه‌ا‌ی عمل کند که اتفاقی که روی صحنه رخ می‌دهد را تکمیل کند.»
جهانسوز فولادی که در حال حاضر مشغول آهنگسازی نمایش"پایین، گذر سقاخانه" به کارگردانی هادی مرزبان است، در این خصوص گفت:«چیزی حدود 25 سال است که با هادی مرزبان به عنوان آهنگساز همکاری دارم و آهنگسازی اکثر آثار نمایشی او را به عهده داشته‌ام. وقتی پیشنهاد آهنگسازی نمایش"پایین، گذر سقاخانه" به من شد بنا به عادت، ابتدا متن نمایشنامه را مطالعه کردم. این نمایشنامه دارای فضای سنتی بوده و از صحنه‌های متعدد‌ عزاداری، برخوردار است. من نیز در بخش موسیقی سعی کردم این مسأله را به وضوح به تصویر بکشم.»
فولادی با بیان این که برای آهنگسازی این صحنه‌ها، از مراسم مختلف عزاداری الهام گرفته تصریح کرد:«من حتی برخی مواقع از شروه خوانان منطقه جنوب کشور، نوحه خوانان کردستان و... استفاده کرده‌ام، چون قصد داشتم این شکل نوحه خوانی را به یک منطقه از کشور مختص نکنم. بلکه کار رسانای این مفهوم باشد که همه ملت ایران در عزاداری امام حسین(ع) سهیم هستند. در این باره هم کنکاش زیادی کردم.»
وی در خصوص سازهای مورد استفاده‌اش در نمایش"پایین، گذر سقاخانه" اظهار کرد:«برای آهنگسازی این نمایش از ملودی‌های کاملاً ایرانی استفاده کرده‌ام، ولی ممکن است که از سازهای غربی شیپور یا ساکسیفون هم برای بخش تعزیه استفاده کنم که توسط آن ملودی ایرانی نواخته شود. مابقی سازهای مورد استفاده کاملاً ایرانی هستند و حتی از سازهای زورخانه‌ای مثل تنبک، دف، زنگ و... استفاده کرده‌ام که در کنار آواهای مختلف ارائه می‌شود.»